Reizen en rust

Mea culpa! Ik beken schuld.

Mijn vorige blog schreef ik alweer twee weken geleden, dus ik kan me voorstellen dat je hebt uitgezien naar dit schrijven. De laatste keer dat ik schreef was ik net aangekomen in Raipur. Vanuit Basen heb ik samen met broeder Jose (je zegt Jos) de nachtbus genomen naar deze hoofdstad van de Indiase deelstaat Chhattisgarh. “The road was bad, but the seats and the bus very good”, zeiden we na onze reis tegen elkaar.

In Raipur wonen de Franciscanen net buiten de stad. Het terrein was oorspronkelijk een christelijke ashram. Een ashram is een Indiase term voor een plaats die wij misschien een kluizenarij zouden noemen of een stilteklooster. Er wordt eenvoudig geleefd, dichtbij de natuur en er is veel aandacht voor stilte en gebed. De ashram in Raipur functioneert eigenlijk niet meer als zodanig, hoewel de ligging – de rivier aan de ene kant en de velden aan de andere kant – wel een rustige, meditatieve plek creëert.

De gardiaan, Leos, vertelde mij dat vanuit het bisdom het verzoek gekomen is om er een retraitecentrum van te maken, waar onder anderen de parochiepriesters op adem kunnen komen. Leos is erg blij met die vraag en vastbesloten om er een prachtig terrein van te maken.

Midden op het terrein staat nu een klein kerkje. Het is te klein om er de zondagsviering te houden. De inwoners van Raipur zijn vooral hindoes, maar er is ook een behoorlijk aantal importkatholieken vanuit met name de omgeving van Basen. Het betreft dan voornamelijk politiemensen met hun gezinnen. Samen met broeder Sushil ben ik ’s avonds naar de politiecampus gegaan, waar de politiefamilies wonen, en heb er verschillende gezinnen bezocht. De huisvesting is klein qua oppervlakte, maar goed geoutilleerd én gratis!

Op zondag 3 december heb ik in de openlucht de mis bijgewoond. Deze begon om 8 uur, maar ‘Indian time’. Aan dat begrip, dat betekent dat het niet stipt is maar eerder een ruwe indicatie, ben ik inmiddels wel gewend, maar je zit toch wel op hete kolen als je om kwart voor twaalf je vliegtuig moet halen en 8 uur wordt veertig minuten later…

Het kerkje in Raipur

Maar dat is allemaal goed gegaan en zo vloog ik verder naar Mumbai, het vroegere Bombay. Dit is de grootste stad van India met een inwoneraantal van tussen de twintig en drieëntwintig miljoen mensen. De Franciscanen hebben er een grote school (vijfduizend leerlingen) en een kerk. School, kerk en communiteit liggen in een complex doolhof van gebouwen. Er is geen schoolplein, want daarvoor is geen plaats midden in de stad. Het geheel ligt naast een groot treinstation en vlakbij de grootste sloppenwijk van Azië.

Veel van de leerlingen van de school leven daar ook. Dat maakt dat de broeders en de leraren een flinke bijdrage leveren aan het verbeteren van de levensstandaard van deze jongens en meisjes door het verzorgen van zeer goed onderwijs. De directeur van de school, broeder Salvador, 38 jaar, is dan ook erg trots op zijn studenten en hij straalt dat ook naar ze uit. Dat is een extra motiverende factor. Zoals ik al op meerdere scholen gedaan had, kreeg ik nu ook de eer om de leerlingen tijdens de dagelijkse Assembly toe te spreken.

Daarna ben ik met broeder Fulgence de stad gaan bezichtigen, waarbij ik vooral de tentoonstelling over de ‘geschiedenis van India in negen verhalen’ in het Prince-of-Wales-Museum erg interessant vond.

Skyline van Mumbai

Vervolgens nam ik opnieuw het vliegtuig, ditmaal naar de kleine deelstaat Goa, aan de Arabische Zee. Goa was tot 1961 een Portugese kolonie en voegde zich toen bij de rest van India, dat in 1947 al onafhankelijk werd. Dankzij de Portugese invloed is in Goa ongeveer een kwart van de bevolking christen, terwijl dat in heel India maar twee of drie procent is. Op vrijwel elk kruispunt is ofwel een kruis te vinden, ofwel een kapelletje of hindoetempel. Het deed me daardoor denken aan ons Brabant en Limburg, met de vele kapellen en kruizen.

In Goa hebben de broeders zich in het stadje Ponda gevestigd, waar ze de zorg hebben over de twee kerken in de stad en zeven kapellen in de dorpjes eromheen.

In de liturgie, met name het zingen, meende ik duidelijk de Portugese roots te herkennen: de melodieën riepen bij mij eerder Latijns-Amerikaanse dan Aziatische associaties op.

In Goa heb ik veel gezien, op toeristisch en op kerkelijk gebied (en soms gaan deze hand in hand). Zo bezochten we Old Goa. Dit was vroeger een bewoonde stad, maar bestaat nu uit een tiental pompeuze kerken (of resten ervan) en winkeltjes. Door een epidemie is ooit de bevolking omgekomen ofwel gevlucht en niet teruggekomen. In een van de kerken bevindt zich de tombe van Sint Franciscus Xaverius. Van hem wordt wel gezegd dat hij na de apostel Paulus de grootste verbreider van het christendom wereldwijd is geweest.

Maar ook ging ik met broeder Anil en broeder Benedict naar een van de kapellen waarvoor de broeders verantwoordelijkheid dragen. Deze grote kapel, zeg maar gerust kerk, ligt op de top van de heuvel. Anil vertelde dat ze het terrein maar omheind hebben, omdat de jongens en meisjes vanuit de omgeving naar deze plek kwamen ‘om samen van het uitzicht te genieten’. Benedict en ik hebben hem er toch een beetje mee geplaagd door te vragen of het juist niet de taak van de Kerk de onderlinge liefde te promoten in plaats van te verhinderen.

Met broeder Anil in de kapel op de heuveltop

En toen ging ik vanuit Goa opnieuw naar Bangalore. Dat betekende voor mij dat het vele reizen in India over was en ik me kon gaan richten op de afronding van mijn Indiaas kwartaaltje. Dat heb ik gedaan in een christelijke ashram van karmelieten hier aan de rand van de stad, zeg maar tussen metropool en jungle. Ik heb er een week in stilte doorgebracht, maar wel met (vrijwel) dagelijks een gesprek met een van de paters. Ik vond het bijzonder zinvol om zo nogmaals alle plekken, mensen en indrukken na te lopen, te bemediteren en te ‘bebidden’.

Kerk in de karmelieten-ashram

Nu ben ik weer terug bij ‘mijn’ broeders in Bangalore, voor de allerallerlaatste dagen. Aanstaande dinsdag, 19 december, vlieg ik in de zeer vroege ochtend weg uit Azië en hoop ik als een ‘verlicht’ en verrijkt man Amsterdam binnen te vliegen. Vanuit Amsterdam zal ik dan mijn laatste blogbericht schrijven. Tot dan!