Indiase katholieken en warm water

Vorige week dinsdag heb ik voor het eerst in lange tijd weer eens college gevolgd. Op het grootseminarie in Bangalore, waar de broeders hun theologie-opleiding krijgen, was een openbare lezing van professor Malekandathil, een (kerk)historicus, over het thema ‘inclusiviteit en inculturatie in het Indiase christendom: een historisch verhaal’. De lezing ging erover hoe het christendom in India al dan niet aangepast was aan de specifieke Indiase cultuur.

Dit specifieke christendom zie je bijvoorbeeld bij de zogenaamde Thomas-christenen, over wie ik al eerder kort schreef. Volgens de overlevering maken zij deel uit van de door de apostel Thomas gestichte kerk in India en vormen een van de oudste christelijke gemeenschappen ter wereld. Zij gebruiken het Sint Thomas Kruis, waarin het christelijke kruis met de Indiase lotusbloem gecombineerd wordt. Dit symbool is een uiting van de specifieke vorm van het christendom in India.

Na de Reformatie in Europa ontstond er, gevoed vanuit de Portugese invloed, een beweging in India waarin alles in de katholieke kerk wat niet-Europees was, gezien werd als heidens of ketters, en daarom uitgebannen moest worden. De dominicanen hielden hierop streng toezicht, terwijl de jezuïeten en in mindere mate de franciscanen (allen missionarissen) het belang van een aangepaste, geïncultureerde vorm van katholicisme verdedigden en promootten.

Natuurlijk zorgt de ‘liturgie in de volkstaal’ voor een belangrijk deel voor inbedding in de plaatselijke cultuur. Maar je ziet het ook terug in India, bijvoorbeeld bij de aanbidding van het Allerheiligste. In Nederland wordt de in de monstrans geplaatste hostie bewierookt, maar hier wordt deze met bloemen, wierook en vuur gezegend.

Kerala waar ik nu ben, is de staat waar het Thomas-christendom gegrondvest is. Er wordt hier eucharistie gevierd volgens een andere ritus dan de door ons gekende Latijnse, namelijk de Syro-Malabar ritus. De Syro-Malabar Katholieke Kerk is een Oosters Katholieke Kerk, in volledige communie met de Kerk van Rome. De liturgie heeft voor een deel wat weg van de Orthodoxe liturgie.

Het dorpje waar ik nu ben heet Chippilithode. In de kerk hier wordt volgens deze voor mij vreemde ritus gevierd, in een vreemde taal, namelijk het Malayalam. Daardoor vind ik het moeilijk om de viering goed te kunnen volgen, maar ik zie het meevieren hier als een goede nieuwe ervaring.

Chippilithode ligt onderaan een berg. Het is hier erg groen, met aapjes overal in het omliggende bos en ik heb geloof ik ook een Voor-Indische reuzeneekhoorn gezien. Een heerlijke plek om ’s avonds op de veranda een boek te lezen. Maar ik heb ook volleybal gespeeld met de jongens die hier elke middag komen spelen. Dat was zaterdag, en mijn shirt is nu (maandag) nog niet helemaal droog. Dat komt door het vele zweten toen, maar ook door de hoge vochtigheidsgraad in dit deel van India.

Dit is niet de eerste plaats die ik in Kerala bezoek. Ik ben vorige week woensdag per bus vanuit Bangalore (vertrek 11:00 uur) naar Irrity (aankomst 18:15 uur) gereisd. Daar werd ik door de broeders Paul en Shaju opgehaald en verder naar Peravoor gebracht. In Peravoor staat het nieuwe, megagrote klooster waar de jonge broeders de eerste jaren van hun priesterstudies doen (filosofie). Er wonen ruim dertig tijdelijk geprofeste broeders en een ‘stamconvent’ van vier broeders, die allemaal een taak in de opleiding hebben. De avond dat ik aankwam, werd er door de jonge broeders rond een kampvuur gezongen en gedanst. Niet ter ere van mij gelukkig, maar in het kader van een serie lessen over jeugdwerk, die door een salesiaan van Don Bosco gegeven werd.

Donderdag heb ik de omgeving verkend: lopend naar de vlakbij gelegen rivier door een bos van rubberbomen die gemolken werden én per auto naar de dorpen in de buurt van het klooster.

En vrijdag zijn twee van de jonge broeders met mij en de buurman als chauffeur naar de kuststreek gereden. Daar kwamen we in het westelijke deel van de versnipperde staat Puducherry. Deze staat is versnipperd, omdat ze bestaat uit de gebieden die vroeger in Franse handen waren. In de St. Theresia van Avilakerk is dit nog te zien aan de ‘ondertiteling’ van de kruiswegstaties.

Behalve Frans heb ik deze dag ook Nederlands gelezen, omdat we ook een fort aan de kust bezochten dat lange tijd in Nederlandse (VOC) handen geweest is.

Maar vooral hebben we genoten van het prachtige weer aan de mooie kust, van het warme zeewater aan onze blote voeten en natuurlijk van het broederlijk samenzijn!