Wegen omhoog en smalle paadjes

Vandaag schrijf ik vanuit Bangalore, waar ik ook mijn reis begonnen ben. Ik ben hier sinds vrijdagavond en blijf tot woensdagochtend. Deze dagen voelen als een rustpauze, tenminste dat is een beetje hoe ik deze dagen benut. Ik heb me de vrijheid gegund om zaterdag en zondag een beetje uit te slapen, heb weer wat meer gelezen en wandel wat rond. En gisteren heb ik na de mis samen met een medebroeder een klassieke Indiase dansvoorstelling bijgewoond. De dansen werden steeds ingeleid, in de lokale taal, maar wat ik ervan begreep zijn de meeste dansen gebaseerd op verhalen uit de hindoetraditie. Het was in elk geval mooi om te zien, vooral als er in groep gedanst werd.

Ik merk dat ik de ontspanning hier nodig heb, na een inspannende tijd in Chennai. Inspannend vanwege het klimaat (‘ik wist niet dat ik zo kon zweten’) maar vooral vanwege alle indrukken.

Een deel van die indrukken heb ik in mijn vorige blog al neergetypt. Zoals ik toen schreef worden er vanuit Nesakkaram meerdere projecten gedraaid. Het meest merkbaar was natuurlijk het boys home in het huis zelf. Maar ik ben ook een aantal keer de straat op gegaan, en dan met name de armere delen.

Nesakkaram-SEEDS werkt namelijk ook in zo’n vijftien area’s. Een area wordt gebruikt als benaming voor een (sloppen)wijk. ’s Middags vanaf half vier trekken de medewerkers en de vrijwilligers naar deze gebieden voor zogenaamde Evening Classes. Op een centrale plaats in of bij de area komen twintig tot veertig kinderen voor huiswerkbegeleiding, extra schoolwerk (bv. Engels) maar ook voor spel.

Ik ben in twee van deze area’s geweest. De eerste met de naam Godhamedu. Deze area bestaat voor een deel uit zelfgemaakte huizen, maar wordt momenteel door de overheid ook bebouwd, zodat de huizen stevig en veiliger zijn. In plaats van een echte Evening Class hebben we een rondgang door de wijk gemaakt. De mensen zijn ongelooflijk vriendelijk en het is moeilijk om verder te lopen als ze je uitnodigen om te komen zitten. Er worden dan tuinstoelen gehaald uit het eigen huis, of die van de buren, en de gasten kunnen gaan zitten. Na een korte zit en het uitwisselen van wederzijdse bedankjes is het wel weer mogelijk om met goed fatsoen verder te gaan.

Zoals je je kan voorstellen zijn de huisjes die de mensen zelf neergezet hebben erg primitief en erg klein. Van op zo’n manier wonen kunnen wij westerlingen ons volgens mij eigenlijk geen voorstelling maken. Maar ik werd ook uitgenodigd in een van de door de overheid neergezette woningen, in een appartementengebouw. Daar werd ik uitgenodigd in het huis van een gezin, twee ouders en twee kinderen. De woning bestaat uit één kamer van zo’n twaalf vierkante meter, misschien minder zelfs. Het sanitair is ergens op de gang, gemeenschappelijk. Het enige wat ik dacht is: “Dit is kleiner dan mijn kamer in Amsterdam.” Op zo’n moment realiseer ik me dat wij het toch wel ongelooflijk goed hebben, en neem ik me voor om nog eens goed na te gaan welke concrete uitwerking de gelofte van armoede voor mij gaat krijgen ná mijn reis.

De situatie in de andere area waar ik was, Pumping Station, was echter nog veel primitiever. De toegang zou ik alleen niet gevonden hebben, waardoor ik het meteen associeerde met de Wegisweg uit de Harry Potterboeken. In deze sloppenwijk kun je -anders dan in Godhamedu- niet meer spreken van straten. Tussen de opeengepakte hutjes loopt een enigszins verhard zandpad van één tot twee meter breed. Er overheen gespannen zijn waslijnen, waar de bewoners hun was te drogen hebben hangen. Dit levert een vrolijk kleurrijk beeld op, maar het was tegelijk zo triest dat ik me er niet toe kon zetten om er -heel toeristisch- foto’s van te maken. Je moet er niet aan denken dat er in deze ‘straat’ brand uitbreekt, want je hebt geen mogelijkheid om weg te vluchten. Maar ook hier: vrolijke en vriendelijke gezichten van volwassenen en kinderen die hun best doen om die grote witte man aan te raken.

De Evening Class in deze wijk wordt gegeven op het achterterrein van de naastgelegen protestantse kerk. Het is een grasveld met erop een soort muziektent. De kinderen kunnen zo even de benauwdheid van hun paadje ontvluchten en hebben wat ruimte. De komst van twee grote witte mannen (ik was samen met de Duitse vrijwilliger Dominik) zorgde ervoor dat de aandacht van de kinderen meer naar ons uitging dan naar de lesboeken. Er werd dus flink aan ons geplukt en gevraagd: “What is your name?” Dat was echter voor de meeste kinderen het enige Engels dat ze écht begrepen.

Een van de jongens die er was, was kort van tevoren hard op zijn elleboog gevallen. Hij had een schaafwond en kennelijk nogal pijn, want hij hield zijn arm stevig vast. Ook na een halfuurtje hield hij zijn arm het grootste deel van de tijd immobiel. Ik heb hem toen bij me geroepen en gevraagd of ik zijn arm mocht bekijken en onderzoeken. Ik was er daarna wel zeker van dat er niets ernstigs aan de hand was, maar realiseerde me toen ik bezig was, dat wij in ons land de luxe hebben om bij twijfel naar de huisarts te gaan. Voor deze jongen in India zou het motto zijn: Twijfel? Wacht nog even!

Een doktersbezoek hier kost ongeveer vijftig tot tweehonderd roepies. Omgerekend is dat maximaal twee euro vijftig. Dat lijkt niet veel. Daarom is het goed om te weten dat het gemiddelde inkomen van een Indiër ongeveer honderdvijftig roepies per dag is en dat de mensen in de sloppenwijken onder dat gemiddelde leven. Het is daarom niet evident voor deze mensen om gebruik te maken van gezondheidszorg, tenzij er levensbedreigende situaties spelen.

Behalve de Evening Classes wordt er door Nesakkaram ook gewerkt aan empowerment van vrouwen en kinderen. De vrouwen in de area’s organiseren zich in zelfhulpgroepen, waarbij er gezamenlijk gewerkt wordt aan het oplossen van problemen die ze tegenkomen. Voor de kinderen is er het Children’s Parliament. Vanuit de groep kinderen in de area’s van Chennai worden parlementsleden en ministers gekozen, die leidinggevende vaardigheden aangeleerd krijgen. Hierbij moet je denken aan het spreken voor een groep, het kennishebben van de maatschappij en het gezamenlijk komen tot oplossingen van problemen.

Op deze manier leren de kinderen zich weerbaar op te stellen in de Indiase maatschappij. Zij leven aan de onderkant van deze samenleving, maar leren hoe zij zich kunnen opwerken én hoe zij het aan hun geleerde kunnen doorgeven aan hun vriendjes.

Ik heb een training aan een groep van deze ‘ministers’ bijgewoond. Zij offeren hun vrije zondag hieraan op, net zoals de medewerkers van Nesakkaram dat doen. Deze zondag leerden zij eerst, in spelvorm, om de verschillende hooggeplaatsten (zoals de Nederlandse broeder Jan) welkom te heten in hun midden. Maar ook leerden zij dat, om door te kunnen stomen naar de top van de samenleving, goed onderwijs, hard werken en sparen nodig zijn.

Een heel mooi aanbod waarin voor de kinderen het aangename en nuttige gecombineerd werd.

En dan volgde op vrijdag het afscheid van de bewoners van Nesakkaram, de broeders, vrijwilligers en boys, en van de medewerkers. De boys namen afscheid door mij plat te knuffelen en me ervan te verzekeren dat ‘I miss you’. De broeders, vrijwilligers en medewerkers door een officiële high tea. Daar heb ik hen aangegeven dat zij in Nesakkaram laten zien dat de melaatse of de bedelaar niet gekwalificeerd wordt door dat stempel, maar een mens is zoals jij en ik. En dat ik ook gezien heb dat deze mensen gestimuleerd worden om ook zelf niet meer in dat oude stempel te geloven.

En toen had ik een treinreis van vijf uur, waarin ik alles dat ik in Chennai heb ervaren nog eens de revue kon laten passeren. Bij het uitstappen in Bangalore kon ik concluderen dat het liefdevolle, schrijnende maar uiterst zinvolle ervaringen zijn geweest.

Aanstaande woensdag vertrek ik naar de staat Kerala, in het zuidwesten van India. Volgens de Indiërs ‘God’s own country’. Dat belooft dus wat!